Hoe je de invloed van onaangename gevoelens kunt verminderen
Onaangename gevoelens kunnen ons ervan weerhouden om te doen wat we graag zouden willen of belangrijk vinden.
Weerhouden onaangename gevoelens je er vaak van om te doen wat je graag zou willen of belangrijk vindt?
Zo ja, lees dan verder om erachter te komen hoe jij de negatieve invloed van jouw gevoelens kunt verminderen.
Emoties en gevoelens
Emoties zijn een stroom van voortdurend veranderende fysieke sensaties in ons lichaam, zoals een versnelde hartslag, versnelde ademhaling, benauwd gevoel op de borst, droge mond, knoop in de maag of zweten. Een emotie is altijd gebaseerd op een interne of externe gebeurtenis, zoals een herinnering of iets dat je meemaakt, en komt en gaat meestal snel. We ervaren voortdurend emoties, ook al merken we ze niet altijd op.
Gevoelens ontstaan uit onze gedachten over emoties. Gevoelens zijn de betekenis die we geven aan onze fysieke gewaarwordingen. Deze interpretatie heeft grote invloed op hoe we omgaan met emoties. Je komt bijvoorbeeld op een feestje aan met een knoop in je maag en zweterige handpalmen. Jouw verstand bestempelt dit als een gespannen gevoel dat wordt veroorzaakt doordat je niemand op het feest kent. Andere personen in dezelfde situatie zouden dit kunnen bestempelen als een opgewonden gevoel dat wordt veroorzaakt doordat ze nieuwe mensen leren kennen. Gevoelens kunnen in hetzelfde scenario van persoon tot persoon verschillen, afhankelijk van wat hun verstand hen vertelt over hun emoties.
Wanneer ons verstand een gebeurtenis (zoals het feest hierboven) beoordeelt als goed of gunstig, ontstaat er een aangenaam gevoel dat we als positief bestempelen. Voorbeelden: geluk, vreugde, voldoening, dankbaarheid, ontzag, opwinding. Wanneer ons verstand een gebeurtenis beoordeelt als slecht of ongunstig, ontstaat er een onaangenaam gevoel dat we als negatief bestempelen. Voorbeelden: verdriet, woede, angst, spanning, schuldgevoel, verveling, schaamte, afgunst, minachting, walging, teleurstelling, frustratie.
Onaangename gevoelens bestrijden (weerstand)
Omdat we de voorkeur geven aan positieve gevoelens boven negatieve, proberen we onaangename gevoelens vaak te vermijden, te onderdrukken of kwijt te raken. Maar dat is precies wat we niet moeten doen, want hoe meer we proberen deze gevoelens te bestrijden, hoe meer onaangename gevoelens er zullen ontstaan.
Stel je bijvoorbeeld voor dat je je angstig voelt over een moeilijke situatie. Je hebt een intense hekel aan dit vreselijke gevoel, dus je worstelt ermee. Dit kan je verdrietig maken: 'Waarom ben ik altijd zo angstig?' Het kan je angstiger maken: 'Angst voelen is schadelijk voor mijn gezondheid!' Of je kunt je schamen: 'Alleen mensen met emotionele gebreken voelen zich angstig.' Misschien voel je deze onaangename gevoelens zelfs allemaal tegelijk. En dan kun je je daar misschien angstig of boos over voelen! Deze bijkomstige onaangename gevoelens vergroten je psychisch lijden en putten je energie uit. En als de escalatie van angstige gevoelens niet wordt gestopt, kan dit in extreme gevallen tot regelrechte paniek leiden.
Als we niet bereid zijn om onaangename gevoelens te voelen, zullen we er alles aan doen om ze te vermijden, te onderdrukken of ervan af te komen. Misschien verdoven we onze gevoelens met alcohol of drugs, wat kan leiden tot verslavingen. We kunnen te veel eten, wat kan leiden tot obesitas. We kunnen roken, sociale media gebruiken of gaan winkelen. Of we kunnen uitdagingen uit de weg gaan om de angst die ermee gepaard gaat te vermijden. Het is meestal geen probleem als je dit gedrag af en toe doet, maar wel als je het overmatig doet.
Niet vechten tegen onaangename gevoelens (acceptatie)
Als we niet worstelen met onaangename gevoelens die opkomen, als we ze aanwezig laten zijn zoals ze zijn, zijn ze geen probleem. Ze zijn onaangenaam, dus we vinden ze niet fijn. Maar we verspillen geen energie om ze te bestrijden, we creëren geen extra lijden en we verdoven of leiden onszelf niet overmatig af. Onze gevoelens zullen vrij zijn om te stijgen, dalen en verdwijnen, afhankelijk van de situatie waarin we ons bevinden.
We zijn niet gemaakt om gelukkig te zijn
Onze hersenen zijn er niet op gebouwd om ons de hele tijd gelukkig te houden (zie Referenties sectie). Het hoort bij mens zijn om soms moeilijke gevoelens te ervaren, bijvoorbeeld als er iets misgaat of als mensen ons van streek maken.
Het hebben van onaangename gevoelens is geen psychologisch defect of teken van zwakte. Je hoeft je er niet voor te schamen dat je ze hebt, en je hoeft ze ook niet te verbergen. Er is niets mis met jou of met je leven als je je af en toe niet goed voelt. Je hoeft jezelf niet te repareren. Je kunt omgaan met elk negatief gevoel dat opkomt, omdat gevoelens je geen pijn kunnen doen of je leven kunnen ruïneren.
Hoe kunnen we de negatieve invloed van onaangename gevoelens verminderen?
We kunnen de invloed van onze onaangename gevoelens verminderen door onze oordelen erover los te laten, er ruimte voor te maken en te handelen in overeenstemming met wat belangrijk voor ons is.
⚒️ Laat je oordelen los
Laat je oordelen over je gevoelens los, zodat je niet in gevecht raakt met je gevoelens.
Ons verstand beoordeelt gevoelens als goed of slecht, aangenaam of onaangenaam, positief of negatief. Als we een gevoel als goed beoordelen, zullen we proberen het vaker te ervaren. Als we het als slecht beoordelen, zullen we proberen het te vermijden of ervan af te komen. Maar gevoelens zijn niet goed of slecht, het zijn gewoon gevoelens. We moeten onze oordelen erover loslaten en ze zien voor wat ze zijn: onze interpretatie van de stroom van voortdurend veranderende fysieke sensaties in ons lichaam (emoties).
Alle oordelen over goed en slecht zijn gedachten. Als we letterlijk geloven in de gedachte dat een bepaald gevoel slecht is, dan zullen we deze gedachte willen bestrijden. Gedachten zijn slechts woorden in ons hoofd en niets meer. We kunnen niet stoppen met oordelen, maar we kunnen de invloed van onbehulpzame oordelen verminderen door enige afstand tussen ons en hen te creëren (zie de Referenties sectie voor een link naar meer details).
👉 Verminder de invloed van onbehulpzame oordelen door de frase ‘Mijn oordeel is dat...’ er voor te zetten. Dus in plaats van te denken 'Deze angst is slecht', denk je 'Mijn oordeel is dat deze angst slecht is'. Dit labelen van oordelen maakt je bewust van het proces van oordelen.
👉 Je zou ook in stilte tegen jezelf kunnen zeggen 'Oordelen' en het oordeel loslaten.
⚒️ Maak ruimte voor je gevoelens
Maak ruimte voor je onaangename gevoelens, zodat ze vrij kunnen bewegen.
Onaangename gevoelens verhogen over het algemeen de spanning in ons lichaam omdat onze spieren zich spannen en samentrekken. Onze lichaamshouding wordt gesloten, met armen en benen dicht bij ons lichaam of gekruist, schouders naar voren gebogen en hoofd naar beneden gericht. Om deze fysieke spanning en gerelateerde emotionele druk te verminderen, moeten we onze onaangename gevoelens de ruimte geven om vrij te bewegen. Ze bevechten of vermijden geeft ze geen ruimte, maar openstaan voor onze gevoelens wel.
Om ons open te stellen, moeten we onze fysieke sensaties (emoties) rechtstreeks observeren, ze zien zoals ze werkelijk zijn, in plaats van ze te zien via onze interpretaties ervan (gevoelens). Hoe meer je het onderstaande oefent, hoe makkelijker het wordt.
1️⃣ Je kunt in een comfortabele houding gaan zitten of liggen en je ogen sluiten (optioneel). Scan je lichaam van top tot teen en merk eventuele ongemakkelijke sensaties op die je ervaart, zoals beklemming op je borst, een knoop in je maag of een versnelde hartslag. Kies de sensatie die je het meest stoort en observeer deze met nieuwsgierigheid, alsof je een wetenschapper bent, b.v. Waar bevindt zij zich? Wat is de vorm? Is zij licht of zwaar? Warm of koud? Stil of in beweging?
2️⃣ Ga langzaam en diep ademhalen en stel je voor dat jouw adem in en rond de ongemakkelijke sensatie gaat alsof je er extra ruimte voor maakt in je lichaam.
3️⃣ Probeer tijdens de diepe ademhaling niet van de sensatie af te komen of deze op enigerlei wijze te veranderen. Ontspan je rond de sensatie en laat deze er zijn, zonder ertegen te vechten, zelfs als je de sensatie niet leuk vindt. Telkens wanneer je verstrikt raakt in je gedachten, breng je je aandacht gewoon terug naar je ademhaling. Blijf in en rond de sensatie ademen totdat je de worsteling ermee volledig opgeeft.
Herhaal deze techniek voor andere sensaties die je dwars zitten, of richt je aandacht weer op het huidige moment en ga verder op een manier die betekenisvol voor je is.
⚒️ Handel in lijn met wat belangrijk voor je is
Handel bewust op manieren die je helpen het leven te creëren dat je wilt, hoe je je ook voelt.
Stel je voor dat je op dinsdagavond altijd naar de sportschool gaat omdat je het belangrijk vindt om fit en gezond te zijn. Maar je hebt een slechte dag gehad op kantoor en ruzie met je partner, dus je hebt geen zin om te gaan. Handel je naar hoe je je voelt of handel je naar je persoonlijke waarden?
Of stel je voor dat je het belangrijk vindt om een bijdrage te leveren aan vergaderingen, maar elke keer dat je iets wilt zeggen in een vergadering, ben je bang dat je iets stoms gaat zeggen. Ga je handelen naar hoe je je voelt of ga je handelen naar wat belangrijk voor je is?
Wanneer we een bepaald gevoel ervaren, hebben we de neiging om op een bepaalde manier te handelen. Een neiging betekent dat we de tendens hebben om iets te doen, niet dat we gedwongen worden om het te doen. Gevoelens beheersen onze acties niet, we kunnen ervoor kiezen om anders te handelen. Als we bijvoorbeeld boos zijn, hebben we misschien de neiging om te schreeuwen en onze vuisten te ballen, maar we kunnen ervoor kiezen om rustig te praten en onze handen open te houden.
Omdat we onze acties rechtstreeks kunnen beheersen, kunnen we altijd zinvolle activiteiten ondernemen, hoe we ons ook voelen. Handelen in overeenstemming met onze persoonlijke waarden geeft voldoening, zelfs als het ons dwingt onze angsten onder ogen te zien. Leven volgens onze waarden zal ons aangename, maar ook onaangename gevoelens geven. Je kunt het een niet hebben zonder het ander. Daarom is het belangrijk om onaangename gevoelens aanwezig te laten zijn zonder ze te bestrijden.
De belangrijkste vraag om te beantwoorden is altijd:
🤔 Wat kan ik nu doen om het leven te creëren dat ik wil?
Referenties
De valstrik van het geluk, Russ Harris
Lees mijn samenvatting van dit boek
Hoe verminder je de invloed van onbehulpzame gedachten, A3 Life Design, Adrie Kuil, https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/hoe-verminder-je-de-invloed-van-onbehulpzame-gedachten
Waarom je niet gemaakt bent om gelukkig te zijn, A3 Life Design, Adrie Kuil, https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/waarom-je-niet-gemaakt-bent-om-gelukkig-te-zijn
The Important Difference Between Emotions and Feelings, Psychology Today, by Rachel Allyn Ph.D., https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-pleasure-is-all-yours/202202/the-important-difference-between-emotions-and-feelings
