Hoe je kunt waarderen wat je hebt
We zijn geneigd om onze gunstige omstandigheden als vanzelfsprekend te beschouwen zodra ze routine worden.
Wanneer was de laatste keer dat je je dankbaar voelde voor de positieve dingen in jouw leven?
Heb je de neiging je te concentreren op datgene wat je wilt hebben, maar niet hebt?
Ben je je ervan bewust dat voor alles wat je doet, er een laatste keer is dat je het doet?
✳️✳️✳️
Veel mensen, helaas niet iedereen, hebben het geluk te kunnen genieten van een goede levenskwaliteit. Als jij een van deze mensen bent, heb je waarschijnlijk een veilige en stabiele thuissituatie en een ondersteunend sociaal netwerk van familie en vrienden. Je hebt toegang tot schoon water om te drinken en te baden, elektriciteit, transport, adequate voeding, onderwijs, gezondheidszorg en stabiele werkgelegenheid. Je voelt je veilig voor geweld en misdaad en hebt rechten en vrijheden zoals de vrijheid van meningsuiting, het recht op privacy en het recht op een eerlijk proces.
Je beschikt over privileges en mogelijkheden die zelfs voor de elite uit het verleden, zoals koningen en edelen, ondenkbaar waren. Hun kastelen en villa’s hadden geen voorzieningen zoals sanitair binnenshuis, schoon en veilig water, elektriciteit, verwarming binnenshuis, airconditioning, koelkasten, ovens en internetverbindingen. Ze beschikten niet over de middelen om snel, comfortabel en efficiënt te reizen, zoals auto's, treinen en vliegtuigen. Ze hadden geen toegang tot geavanceerde medische zorg, antibiotica of vaccinaties tegen ziekten. Je behoort tot een generatie mensen die het nog nooit zo goed heeft gehad.
Toch is de kans groot dat je jouw gunstige omstandigheden als vanzelfsprekend beschouwt, omdat ze alledaags zijn geworden. In plaats van dankbaar te zijn voor de positieve dingen in jouw leven en het huidige moment te waarderen, voel je je ontevreden en concentreer je je op wat je wilt maar niet hebt. Zoals een mooiere auto, een groter huis, een promotie op het werk, de nieuwste elektronische snufjes of uitstapjes naar exotische oorden.
Menselijk verlangen werkt als volgt. Je wilt iets in de overtuiging dat het verkrijgen ervan je blijvend geluk zal brengen. Je raakt gefocust op het najagen van wat je wilt, maar nog niet hebt. Als je eenmaal hebt gekregen wat je wilt, zul je een tijdje gelukkiger zijn, misschien een paar uur of dagen. Maar je raakt er snel aan gewend dat je hebt wat je wilde, dus je waardeert het niet meer, en je eindigt met hetzelfde niveau van geluk als voorheen. Dan vind je iets nieuws dat je wilt, terwijl je opnieuw gelooft dat het verkrijgen ervan je blijvend geluk zal brengen. Deze nooit eindigende cyclus van najaging wordt de hedonistische tredmolen of hedonistische aanpassing genoemd. Dit is een recept voor een leven vol ontevredenheid: je bent niet gemaakt om altijd gelukkig te zijn.
Er is niets mis met het hebben van verlangens. De uitdaging ligt in het vinden van een balans tussen het nastreven van jouw ambities en het waarderen van de goede dingen die al in jouw leven aanwezig zijn.
Hoe je kunt waarderen wat je hebt
Om de positieve dingen die je al in jouw leven hebt meer te waarderen, moet je jouw focus verleggen. In plaats van je primair te concentreren op wat je niet hebt, moet je je vooral concentreren op wat je wel hebt. En je moet jouw kijk op wat je hebt reframen: in plaats van het als vanzelfsprekend te beschouwen, moet je het waarderen.
De onderstaande technieken kunnen jou helpen jouw focus te verleggen en opnieuw te framen. Uiteraard werkt geen enkele techniek voor iedereen. Probeer elke techniek een paar keer om te zien welke voor jou werken en welke niet. Gebruik vervolgens regelmatig degene die jij nuttig vindt.
⚒️ Negatieve visualisatie
Visualiseer het verlies van iets gunstigs in jouw leven om er een hernieuwde waardering voor te krijgen.
Net zoals een vis misschien pas de betekenis van water beseft als hij eruit wordt gehaald, realiseren mensen zich misschien pas de waarde van wat ze hebben als het niet langer beschikbaar is voor hen.
Voer de volgende negatieve visualisatie slechts een paar seconden uit:
👉 Sluit jouw ogen als dit jou helpt visualiseren. Misschien wil je twee of drie keer langzaam en diep ademhalen om verbinding te maken met het huidige moment.
👉 Kies iemand of iets waardevols in jouw leven dat je als vanzelfsprekend beschouwt. Bijvoorbeeld:
Mensen – partner, ouder, kind, vriend, mentor
Bezittingen – huis, auto, mobiele telefoon, laptop, meubels
Werk – baanzekerheid, salaris, collega’s, leermogelijkheden
Privileges – toegang tot schoon water, voedsel, vrijheid, democratie, mensenrechten
Lichamelijke gezondheid – zicht, gehoor, mobiliteit, gebruik van jouw armen, geen tandpijn
Emotionele gezondheid – innerlijke rust, gevoel van levensdoel
👉 Stel je voor dat deze gunstige entiteit plotseling uit jouw leven verdwijnt. Visualiseer hoe jouw leven eruit zou zien zonder dit gunstige ding. Merk op welke invloed dit zou hebben op jouw dagelijkse leven en welzijn. Merk op hoe de afwezigheid jou doet voelen. Je kunt gevoelens van ongemak, verlangen of waardering ervaren.
👉 Keer terug naar de realiteit en besef dat de persoon of het ding nog steeds in jouw leven is. Nadat je deze visualisatie hebt gedaan, heb je waarschijnlijk een hernieuwde waardering voor de entiteit waarvan je dacht dat die verdwenen was. Het zal je misschien opvallen dat je je gelukkiger voelt omdat je beseft dat je geluk hebt dat je zo’n gunstig persoon of ding in jouw leven hebt.
Doe deze oefening regelmatig, want door hedonistische aanpassing verdwijnt het effect na een tijdje. Het doel van deze techniek is uiteraard niet om jou een ellendig gevoel te geven. Blijf dus niet stilstaan bij de visualisatie dat iemand of iets er niet meer is, maar doe het slechts een paar seconden.
⚒️ Laatste keer meditatie
Om volledig betrokken te raken bij wat je doet, kun je je voorstellen dat wat je momenteel doet, de laatste keer zou kunnen zijn dat je het ooit doet.
Je bent een sterfelijk wezen, dus voor alles wat je doet, zal er een laatste keer zijn dat je het doet. Er is een laatste keer dat je ontbijt, een douche neemt, naar jouw favoriete liedje luistert, geniet van een wandeling in de natuur of de zon ziet ondergaan. Er is een laatste keer dat je jouw partner, ouders, kinderen of vrienden spreekt vanwege overlijden of verwijdering. En er kan een laatste keer zijn vanwege veranderingen in omstandigheden of grote levensgebeurtenissen. Zoals het niet meer kunnen delen van alledaagse momenten met jouw kinderen als ze eenmaal op zichzelf wonen. Of het ondernemen van fysiek veeleisende activiteiten vanwege ernstige gezondheidsproblemen.
👉 Stel je zo nu en dan voor een paar seconden voor dat wat je op dat moment doet, de laatste keer zou kunnen zijn dat je het ooit doet. Het kan iets eenvoudigs en alledaags zijn, zoals een kopje thee drinken, een wandeling maken of tijd doorbrengen met dierbaren. Nadenken over het feit dat het leven van voorbijgaande aard is en momenten vluchtig zijn, kan ertoe leiden dat je volledig betrokken raakt bij wat je op dat moment doet.
Stel je bent in gesprek met jouw partner of een vriend(in) en je bent mentaal niet echt aanwezig omdat je het gesprek als vanzelfsprekend beschouwt en ervan uitgaat dat er nog veel meer gesprekken zullen volgen. Stel je een paar seconden voor dat de ander binnenkort misschien niet meer in jouw leven is en dat dit misschien wel de laatste keer is dat je hem of haar spreekt. Dit kan je helpen meer aanwezig te zijn en het gesprek meer te waarderen.
⚒️ Beoefen dankbaarheid
Je kunt jezelf trainen om je meer te concentreren op de goede dingen in jouw leven door dankbaarheid te beoefenen. Deze verschuiving in focus helpt je het leven positiever te zien en te waarderen wat je hebt. Door dit regelmatig te doen, leer je jouw verstand de goede dingen gemakkelijker op te merken en te waarderen. Onderzoek heeft aangetoond dat dankbaarheid sterk verbonden is met meer geluk en levenstevredenheid.
Je kunt dankbaarheid in jouw dagelijks leven opnemen door de volgende acties te ondernemen.
👉 Houd een dankbaarheidsdagboek bij waarin je elke dag drie dingen opschrijft waar je dankbaar voor bent. Dit kunnen grote of kleine dingen zijn. Of gewoon het geweldige feit dat je leeft. Het opschrijven van items versterkt hun belangrijkheid en helpt jouw verstand te trainen om zich op het positieve te concentreren.
👉 Spreek jouw dankbaarheid uit naar anderen. Bedank een collega voor zijn hulp, erken de steun van een familielid of complimenteer de vriendelijkheid van een vreemde. Het uiten van dankbaarheid komt niet alleen anderen ten goede, maar versterkt ook jouw relaties en bevordert een gevoel van verbondenheid.
👉 Integreer dankbaarheid in jouw dagelijks leven door positieve momenten en ervaringen op te merken en te waarderen. Geniet van een kopje koffie, maak een wandeling in de natuur of lach met een geliefde. Schenk aandacht aan deze ervaringen en wees er dankbaar voor. Gebruik maaltijden om dankbaarheid uit te drukken voor jouw voedsel en de voeding die het biedt.
🎉👏🎈
We zijn geneigd om onze gunstige omstandigheden als vanzelfsprekend te beschouwen zodra ze routine worden. We kunnen een hernieuwde waardering krijgen voor de goede dingen in ons leven door ons primair te concentreren op wat we hebben en dat te waarderen. Technieken zoals negatieve visualisatie, laatste keer meditatie en het beoefenen van dankbaarheid kunnen ons helpen dit te bereiken.
Referenties
How to Appreciate What You Have Already, Psychology Today, Ilene Strauss Cohen Ph.D.
Minimizing Pain, Maximizing Joy, Hidden Brain, Shankar Vedantam, featuring William Irvine
5 Ancient Ideas That Can Help You Flourish Today, Psychology Today, Marianna Pogosyan, Ph.D.
