Gewoontes: Bepaal welke gewoontes je wilt opbouwen of doorbreken
Bepaal welke gewoontes jou kunnen helpen het type persoon te worden dat je wilt zijn.
In een voorgaande fase heb je bepaald welk resultaat je wilt bereiken op het levensgebied dat het meeste verbetering nodig heeft, en het type persoon dat het gewenste resultaat kan bereiken. Je hebt ook een gewoontes scorekaart gemaakt om jouw bewustzijn van jouw dagelijkse gewoontes te vergroten. Op basis van deze informatie ga je nu bepalen welke gewoontes je wilt opbouwen of doorbreken om het type persoon te worden dat je wilt zijn en jouw gewenste resultaat te behalen. Probeer, om te voorkomen dat je overweldigd raakt, niet te veel tegelijk te veranderen, maar concentreer je op het opbouwen of doorbreken van slechts één gewoonte tegelijk. In deze fase bepaal je welke gewoontes je wilt opbouwen of doorbreken, je verandert nog niets.
Voorbeelden
Hier zijn twee voorbeelden van een type persoon en enkele gewoontes die dit type persoon kunnen versterken. Elke gewoontebeschrijving gebruikt het ‘als – dan’-formaat.
Voorbeeld 1: Gewoontes die het type persoon versterken dat gedisciplineerd is in het vasthouden aan trainingsschema’s en effectief is in het geven van prioriteit aan sporten boven andere urgente of belangrijke activiteiten:
👉 Als het tijd is om te gaan sporten, dan ga ik sporten, ook als ik geen zin heb of als ik belangrijke andere dingen moet doen.
👉 Als ik een training mis, dan mis ik de volgende niet. Ik zal nooit twee keer achter elkaar missen.
👉 Als ik voor de volgende dag een training heb gepland, dan leg ik mijn trainingsuitrusting direct na het avondeten klaar.
👉 Als ik een training voltooi, dan registreer ik deze prestatie in mijn gewoonte-tracker.
Voorbeeld 2: Gewoontes die het type persoon versterken dat in staat is impulsen te beheersen en gezondere voedingskeuzes te maken, en veerkrachtig is in het overwinnen van tegenslagen en het volhouden van koers:
👉 Als ik eten koop, dan koop ik alleen voedzaam eten, ook al verlang ik ernaar ongezond eten te kopen.
👉 Als het zondagavond zeven uur is, dan bereid ik gezonde maaltijden voor de rest van de week.
👉 Als ik de drang voel om ongezond te eten, dan stel ik mijn beslissing een paar minuten uit.
👉 Als ik met tegenslag wordt geconfronteerd, dan beoefen ik zelfcompassie en positieve zelfpraat.
👉 Als ik met een tegenslag te maken krijg, dan beschouw ik dat als een leermogelijkheid en ontwikkel ik strategieën om deze in de toekomst te vermijden.
Afstemmen op levensdoel en persoonlijke waarden
Gewoontes zijn gemakkelijker vol te houden als ze aansluiten bij jouw levensdoel en persoonlijke waarden, dus houd hier rekening mee wanneer je beslist welke gewoontes je wilt opbouwen of doorbreken.
👉 Jouw levensdoel gaat over wat je belangrijk vindt om met jouw tijd te doen, de activiteiten die het leven voor jou de moeite waard maken. Jouw levensdoel is gedeeltelijk gebaseerd op jouw sterke punten en vaardigheden, en op datgene waardoor jij je het meest vreugdevol of gelukkig voelt, echt levend, compleet betrokken, volledig jezelf of geheel vervuld.
👉 Jouw persoonlijke waarden geven aan hoe je je wilt gedragen en wat voor soort persoon je wilt zijn. Het zijn jouw persoonlijke hoe, jouw kwaliteiten van doen en zijn. Enkele voorbeelden: Moed – ondanks angst doen wat goed of noodzakelijk is, Creativiteit – origineel of innovatief zijn, Verbinding – ernaar streven verbinding te maken met anderen.
Afstemming op jouw natuurlijke capaciteiten en persoonlijkheidskenmerken
Gewoontes zijn gemakkelijker vol te houden als ze aansluiten bij jouw natuurlijke capaciteiten en persoonlijkheidskenmerken. Houd hier dus rekening mee bij het beslissen welke gewoontes je wilt ontwikkelen.
Mensen verschillen in natuurlijke mentale en fysieke vermogens. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld van nature beter in wiskunde dan anderen. Hetzelfde geldt voor hardlopen, zwemmen, muziekinstrumenten bespelen, schaken, schilderen, beeldhouwen, problemen oplossen, informatie onthouden en nog veel meer. Jouw natuurlijke capaciteiten bepalen jouw sterke punten en de activiteiten waarin je kunt excelleren of vervulling kunt vinden. Gewoontes zijn gemakkelijker aan te leren en te onderhouden als ze aansluiten bij jouw natuurlijke capaciteiten. Mensen met sterke analytische vaardigheden voelen zich bijvoorbeeld aangetrokken tot gewoontes als het oplossen van puzzels en hersenkrakers, en het kritisch analyseren van teksten. Mensen met sterke atletische vaardigheden voelen zich aangetrokken tot gewoontes zoals regelmatige training en deelname aan competitiesporten.
Jouw persoonlijkheid is de reeks blijvende persoonlijkheidskenmerken die consistent is in alle situaties. De meest algemeen aanvaarde theorie over persoonlijkheidskenmerken is het Vijf Factoren Model (de Big Five), dat persoonlijkheidskenmerken verdeelt in vijf basisdimensies, die elk een bereik tussen twee uitersten vertegenwoordigen: openheid voor ervaringen (van inventief/nieuwsgierig tot consistent/voorzichtig), consciëntieusheid (efficiënt/georganiseerd tot extravagant/zorgeloos), extraversie (extravert/energiek tot afgezonderd/gereserveerd), vriendelijkheid (vriendelijk/medelevend tot kritisch/rationeel) en neuroticisme (gevoelig/nerveus tot veerkrachtig/zelfverzekerd). Gewoontes zijn gemakkelijker op te bouwen en te onderhouden als ze bij jouw persoonlijkheid passen. Introverte individuen voelen zich bijvoorbeeld aangetrokken tot gewoontes zoals lezen, schrijven, schilderen en het bijhouden van een dagboek. Nerveuze personen kunnen zich aangetrokken voelen tot gewoontes zoals het beoefenen van dankbaarheid, yoga, wandelen en het beoefenen van stressbeheersingstechnieken.
⚒️ Bepaal welke gewoontes je op wilt bouwen: verzamel informatie
Je wilt gewoontes ontwikkelen die jou helpen het type persoon te worden dat je wilt zijn en die jou helpen jouw gewenste resultaat te bereiken. Om jouw kansen te vergroten om duurzame gewoontes op te bouwen, moeten ze aansluiten bij jouw levensdoel, persoonlijke waarden, natuurlijke capaciteiten en persoonlijkheidskenmerken.
Om geschikte gewoontes te bepalen, kun je informatie verzamelen door:
👉 Zoek online, lees boeken, luister naar podcasts of bekijk video's om informatie te verzamelen over geschikte gewoontes.
👉 Vraag anderen, zoals vrienden of naaste familieleden, om suggesties.
👉 Brainstorm over geschikte gewoontes. Doe dit indien mogelijk met een kleine groep mensen, omdat elk groepslid een uniek perspectief met zich meebrengt, en de interactie met anderen ideeën oplevert die misschien niet naar voren komen als je alleen werkt.
👉 Denk eens aan de keren dat je in het verleden succes hebt gehad. Welke gewoontes hebben bijgedragen aan het succes?
👉 Identificeer personen die de kwaliteiten en prestaties belichamen waarnaar je streeft. Analyseer de gewoontes die bijdragen aan hun succes.
Maak een lijst van de gewoontes die je wilt ontwikkelen. Vergroot jouw kansen om met succes nieuwe gewoontes te ontwikkelen door aan één gewoonte tegelijk te werken. Kies de gewoonte waarvan je denkt dat deze jou het meest zal helpen de persoon te worden die je wilt zijn.
⚒️ Bepaal welke gewoontes je op wilt bouwen: via vallen en opstaan
Een effectieve aanpak om gewoontes te kiezen die het beste bij jou passen, is door de techniek van vallen en opstaan te gebruiken.
Probeer verschillende gedragingen uit om van jouw ervaringen te leren en te ontdekken wat voor jou in de praktijk het beste werkt. Met vallen en opstaan kun je gedrag selecteren dat past bij jouw individuele levensdoel, persoonlijke waarden, capaciteiten en persoonlijkheidskenmerken. Als bepaald gedrag niet de gewenste resultaten oplevert, kunnen er met vallen en opstaan aanpassingen worden gedaan. Je kunt het gedrag aanpassen of de timing veranderen totdat je een manier vindt die bij jou past. Met vallen en opstaan gaat het niet alleen om ontdekken wat werkt; het is ook een reis van zelfontdekking. Gaandeweg leer je mogelijk meer over jouw voorkeuren, sterke punten en verbeterpunten.
Om tijdens de experimenteerfase tot bevredigende opties te komen, kun je jezelf vragen stellen zoals: Wat vind ik leuk? Wat zorgt ervoor dat ik de tijd uit het oog verlies? Wat zorgt ervoor dat ik mij volledig betrokken voel? Wat geeft mij het gevoel dat ik echt leef? Wat gaat mij gemakkelijk af?
Na een periode van vallen en opstaan, kies je het beste gedrag dat je hebt gevonden als de gewoonte die je wilt opbouwen.
⚒️ Bepaal welke gewoontes je wilt doorbreken
Bekijk de gewoontes op jouw gewoontes scorekaart die een slechte (-) beoordeling hebben. Slechte gewoontes zijn gewoontes die jou op de lange termijn schade berokkenen, die jou ervan weerhouden het type persoon te worden dat je wilt zijn, of die niet in lijn zijn met jouw levensdoel en persoonlijke waarden. Misschien wil je de gewoonte doorbreken die de grootste negatieve invloed heeft op het bereiken van jouw gewenste resultaat, of de grootste tijdverspillende gewoonte.
Je kunt ook brainstormen over welke gewoontes jou momenteel belemmeren om het type persoon te worden dat je wilt zijn. Kies vervolgens de gewoonte die je als eerste wilt aanpakken.
🎉👏🎈
Als je eenmaal hebt bepaald welke gewoonte je wilt aanpakken, begin dan met het opbouwen of doorbreken ervan. Nadat je een gewoonte hebt aangepakt, kun je, indien nodig, aan de volgende gewoonte gaan werken.
Referenties
Elementaire gewoontes, James Clear
Lees mijn samenvatting van dit boek
Mijn blogs over gewoontes zijn hier beschikbaar:
https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/category/Gewoontes
