Bepaal waar je heen wilt
Om een rijk, vol en betekenisvol leven te ontwerpen en bouwen, moet je weten waar je heen wilt.
In de vorige fase van het levensontwerpproces heb je bepaald waar je nu bent op vier grote levensgebieden: lichamelijke gezondheid, emotionele gezondheid, werk en relaties. Misschien heb je een vijfde levensgebied toegevoegd vanwege het belang ervan voor jou.
Opmerking: Als je de vorige fase nog niet hebt voltooid, kun je de instructies vinden door op deze link te klikken: https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/bepaal-waar-je-nu-bent
Om een rijk, vol en betekenisvol leven te ontwerpen en bouwen, moet je weten waar je heen wilt, want als je dat niet weet, ben je als een schip dat doelloos op zee ronddrijft. Daarom ga je nu bepalen waar je heen wilt.
Je gaat het levensgebied kiezen dat je wilt verbeteren. Vervolgens bepaal en valideer je het ontwerpdoel dat je wilt bereiken om het door jou gekozen levensgebied te verbeteren. En vervolgens vertaal je jouw ontwerpdoel naar jouw ontwerpvraag, die richting geeft aan de volgende fase van het levensontwerpproces.
1️⃣ Kies het levensgebied dat jij wilt verbeteren
In de vorige levensontwerpfase heb je de levensgebied-tabellen ingevuld en jouw levensgebieden beoordeeld met een score van 1 tot en met 10. Lees dit materiaal zorgvuldig door, zodat je de volgende vragen kunt beantwoorden:
🤔 Welk levensgebied is op dit moment het belangrijkst om te verbeteren?
🤔 Welke voordelen verwacht je van het verbeteren van dit levensgebied?
Enkele hints en tips waar je wellicht rekening mee kunt houden
· Misschien wil je eerst het levensgebied met de laagste score aanpakken, of het levensgebied dat het minst aansluit bij jouw levensdoel en persoonlijke waarden.
· Er bestaat geen perfecte balans tussen levensgebieden; je zult op verschillende momenten in je leven verschillende mixen hebben. Een alleenstaande student van 20 jaar heeft een andere mix dan een getrouwde werknemer van 50 jaar.
· Streef naar een balans tussen levensgebieden die gezond voor je is. Zorg altijd voor jouw lichaam, geest en belangrijke relaties. Als je dit niet doet, kan dit op de lange termijn aanzienlijke negatieve gevolgen hebben.
· Alle levensgebieden zijn met elkaar verbonden. Het verbeteren van één gebied kan een positief effect hebben op andere levensgebieden. Het verbeteren van jouw lichamelijke gezondheid kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat jij je beter voelt over jezelf (emotionele gezondheid), dat je meer energie krijgt op het werk (werk) en dat jouw aantrekkelijkheid als levenspartner toeneemt (relaties).
· Begin met slechts één levensgebied tegelijk om te voorkomen dat je door te veel verandering wordt overweldigd. Je kunt niet alles tegelijk aanpakken, dus geef prioriteit aan het levensgebied dat op dit moment echt belangrijk voor je is. Je kunt later andere levensgebieden aanpakken.
🖊️ Nadat je de tabellen en beoordelingen van de levensgebieden hebt doorgenomen, schrijf je jouw antwoorden op de bovenstaande vragen op.
Je kunt het formaat gebruiken: Ik wil het levensgebied van <gekozen levensgebied> verbeteren omdat ik verwacht dat <de voordelen die jij verwacht>.
2️⃣ Bepaal jouw ontwerpdoel
Jouw ontwerpdoel is het doel dat je wilt bereiken om het gekozen levensgebied te verbeteren, met als uiteindelijk doel het opbouwen van een rijk, vol en betekenisvol leven. Het geeft aan welke richting je op wilt, waar je naartoe wilt werken. Het bepaalt waar jij jouw aandacht op richt en stuurt jouw inspanningen totdat jij het doel bereikt (of besluit een ander doel na te streven).
Enkele voorbeelden van ontwerpdoelen: Ik wil elke dag voldoende bewegen en gezond eten. Ik wil minder stress en meer balans in mijn leven ervaren. Ik wil mijn seksleven verbeteren. Ik wil een studie kiezen die bij mijn sterke punten en interesses past. Ik wil werk vinden dat bij mijn persoonlijke waarden past en voldoende geld betaalt. Na mijn pensionering wil ik mijn vaardigheden inzetten om anderen te helpen.
Het is belangrijk om het juiste ontwerpdoel te kiezen, zodat je geen tijd verspilt aan het werken aan het verkeerde doel. Soms verliezen mensen jaren door aan het verkeerde doel te werken. Ze streven misschien een carrière na die door hun ouders wordt verwacht, maar die niet aansluit bij hun ware verlangens. Of ze streven een doel na dat in strijd is met hun persoonlijke waarden. Of ze streven er jarenlang naar om een goedbetaalde baan te krijgen, maar ontdekken dat ze zich door de lange uren en de stress onvervuld en opgebrand voelen.
In een goed ontworpen leven is er afstemming tussen wat je doet en het soort persoon dat je wilt zijn. Daarom moet jouw ontwerpdoel in lijn zijn met jouw levensdoel en jouw persoonlijke waarden, die samen jouw persoonlijke kompas vormen dat jouw acties, woorden en beslissingen stuurt. Om jouw doel en waarden te definiëren, zie de sectie ‘Gerelateerde levensontwerp blogs’.
Beantwoord de volgende vraag om jouw ontwerpdoel te bepalen
🤔 Welk doel wil ik bereiken om het gekozen levensgebied te verbeteren?
Enkele hints en tips waar je wellicht rekening mee kunt houden
· Bekijk in de levensgebied-tabel de items die jij voor dit levensgebied hebt ingevuld. Is er een item dat belangrijk voor jou is om aan te pakken?
· Welke veranderingen wil je in dit levensgebied aanbrengen? Welk probleem wil je oplossen? Welke onvervulde behoefte, verlangen of persoonlijke waarde wil je bevredigen?
· Wat zou je een vriend(in) aanraden die in dezelfde situatie zit als jij?
· Geef aan welk doel je wilt bereiken, in plaats van wat je niet wilt bereiken. Een taxichauffeur vertellen dat je niet naar het vliegveld wilt, is niet erg informatief.
· Vraag jezelf altijd af waarom je een bepaald doel wilt bereiken. Welke voordelen zal het bereiken van het doel jou of anderen opleveren? Hoe zal dit jou helpen een rijk, vol en betekenisvol leven op te bouwen?
· Bespreek jouw ontwerpdoel met jouw levensontwerpteam (optioneel) en met degenen om jou heen die er mogelijk door worden beïnvloed.
🖊️ Bepaal jouw ontwerpdoel en schrijf het op in het formaat: Ik wil <wat jij wilt bereiken>.
3️⃣ Valideer jouw ontwerpdoel
Valideer of jouw ontwerpdoel geschikt is als basis voor jouw levensontwerp door het te toetsen aan de onderstaande criteria.
Als jouw ontwerpdoel niet aan één of meerdere criteria voldoet, pas het dan aan (tenzij je er bewust voor kiest om dat niet te doen) en toets het nieuwe ontwerpdoel aan de criteria. Herhaal dit totdat je een ontwerpdoel hebt dat aan alle criteria voldoet.
👉 Is het ontwerpdoel in overeenstemming met jouw levensdoel en persoonlijke waarden?
In een goed ontworpen leven sluit wat jij doet aan bij wat jij belangrijk vindt (levensdoel) en bij het soort persoon dat je wilt zijn (persoonlijke waarden).
Weerspiegelt dit ontwerpdoel jouw levensdoel en persoonlijke waarden?
Als jouw ontwerpdoel niet aansluit bij jouw levensdoel of persoonlijke waarden, onderzoek dan waar het verschil ligt en pas het ontwerpdoel indien nodig aan.
👉 Omschrijft het ontwerpdoel een behoefte?
Ieder van ons heeft fysieke en emotionele behoeften waaraan moet worden voldaan om een rijk, vol en betekenisvol leven te kunnen leiden. Behoeften zoals veiligheid, verbinding, autonomie, bijdrage of zingeving. Ons gedrag gaat altijd over het bevredigen van onze behoeften.
Een behoefte kan op een bepaald moment vervuld worden door een specifieke oplossing. Onze behoefte aan financiële zekerheid kan bijvoorbeeld worden vervuld door onze huidige baan, en onze behoefte aan liefde door onze huidige levenspartner. De behoefte is het doel, de oplossing is het middel om dit doel te bereiken.
Soms zien we het middel (de oplossing) voor het doel aan (de onderliggende behoefte). We denken dat we onze huidige baan en levenspartner nodig hebben, terwijl we eigenlijk financiële zekerheid en liefde nodig hebben. Als gevolg hiervan kunnen we ons zorgen maken over het mogelijke verlies van onze baan of partner, en ons zelfs aan hen vastklampen.
Maar in behoeften kan op veel manieren worden voorzien. We hebben niet de specifieke oplossing nodig, maar de vervulling van de onderliggende behoefte. We hebben onze baan niet nodig, we hebben financiële zekerheid nodig, die we op veel andere manieren kunnen bereiken. We hebben onze levenspartner niet nodig, we hebben liefde nodig, die we op veel andere manieren kunnen vinden als de relatie met onze levenspartner niet werkt.
Een veelgemaakte fout bij het kiezen van een ontwerpdoel is om naar een oplossing te springen en van die oplossing het ontwerpdoel te maken in plaats van uit te gaan van de onderliggende behoefte. Het ontwerpdoel gaat dan over een middel (oplossing) in plaats van het bijbehorende doel (achterliggende behoefte). Door een oplossing te gebruiken in plaats van de onderliggende behoefte ervan, verkleinen we de reikwijdte waarbinnen we naar opties zoeken. Dit vergroot de kans op vastlopen. Door de onderliggende behoefte als ontwerpdoel te nemen, vergroten we het aantal mogelijke oplossingen. Sommige van deze oplossingen zijn misschien beter dan de oplossing waar we naar toe zijn gesprongen.
Iemand heeft bijvoorbeeld als ontwerpdoel gekozen dat ze op vijftigjarige leeftijd met pensioen wil gaan. Op de vraag waarom ze dit wil, zegt ze dat ze door haar pensionering meer tijd zal kunnen besteden aan natuurbehoud in haar omgeving. Ze voegt eraan toe dat ze een diepe verbondenheid met de natuur voelt. Met pensioen gaan op vijftigjarige leeftijd is de door haar gekozen oplossing voor haar behoefte om bij te dragen aan het natuurbehoud in haar omgeving. Door deze onderliggende behoefte als haar ontwerpdoel te kiezen, zullen er vele andere mogelijkheden voor haar ontstaan om aan dit doel bij te dragen.
Vraag jezelf
🤔 Waarom wil ik dit ontwerpdoel bereiken? Zit er een onderliggende behoefte achter dit ontwerpdoel? Zo ja, waaruit bestaat deze behoefte?
Als er een onderliggende behoefte is, kunt je van die behoefte jouw ontwerpdoel maken. Dit geeft jou meer mogelijkheden om aan jouw behoefte te voldoen, waardoor de kans groter wordt dat hieraan kan worden voldaan.
👉 Is het ontwerpdoel praktisch uitvoerbaar?
Life design gaat over het ondernemen van effectieve actie om een rijk, vol en betekenisvol leven te ontwerpen en bouwen. Jouw ontwerpdoel moet praktisch haalbaar zijn, want je wilt voorkomen dat je blijft vastzitten op iets waar je eigenlijk geen kans van slagen hebt. Je wilt geen tijd verspillen aan het werken aan problemen waarvoor in werkelijkheid geen oplossing bestaat. We kunnen twee soorten onoplosbare problemen onderscheiden: zwaartekrachtproblemen en ankerproblemen.
Zwaartekrachtproblemen zijn problemen die praktisch gezien niemand kan oplossen. Het is bijvoorbeeld praktisch onmogelijk om de kost te verdienen met het schrijven van gedichten. Als je ergens geen actie op kunt ondernemen, is het geen probleem, maar een omstandigheid, een feit. Het heeft geen zin je te verzetten tegen omstandigheden die je niet kunt veranderen, want je verliest altijd de strijd tegen de werkelijkheid. Dus zie en accepteer de werkelijkheid zoals die is en laat een ontwerpdoel los als het bereiken ervan onhaalbaar is.
Beoordeel of jouw ontwerpdoel een zwaartekrachtprobleem is, en zo ja, kies dan een ander ontwerpdoel, tenzij je er bewust voor kiest om dat niet te doen. Het is jouw leven, dus het is jouw keuze. Maar besef dat de kans om zo’n praktisch onhaalbaar doel te bereiken uiterst klein is en de kans om vast te lopen zeer groot is.
Een ankerprobleem is een probleem dat in principe praktisch oplosbaar is, maar dat jou al een hele tijd op één plek vasthoudt en jouw voortgang tot nu toe heeft geblokkeerd. Je zit vast omdat je vasthoudt aan een oplossing die jou niet in staat stelt te bereiken wat je wilt. Je zit vast omdat je als ontwerpdoel een oplossing hebt gekozen die niet voor jou werkt, waardoor je op één plek verankerd blijft. Het loslaten van een blokkerende oplossing heeft een bevrijdend effect, het laat je loskomen van het anker.
Laten we als voorbeeld iemand nemen die zich ongelukkig voelt in een baan die niet aansluit bij zijn persoonlijke waarden. Hij probeert al meer dan een jaar zijn werk in overeenstemming te brengen met zijn waarden, maar zonder succes. Ondertussen bleef hij vasthouden aan zijn ontwerpdoel: ‘Ik wil mijn huidige baan afstemmen op mijn persoonlijke waarden.’ Tot nu toe heeft dit voor hem niet gewerkt. Zijn onderliggende behoefte is om een baan te hebben die aansluit bij zijn persoonlijke waarden. Het ontwerpdoel ‘Ik wil een baan hebben die bij mijn persoonlijke waarden past’ zou veel andere manieren openen om zijn werkelijke behoefte te verwezenlijken.
Als jouw ontwerpdoel jou al een tijdje blokkeert, kun jij dit veranderen door van de behoefte achter de blokkerende oplossing jouw ontwerpdoel te maken. Als je bewust besluit de blokkerende oplossing als jouw ontwerpdoel te behouden, besef dan dat als je hetzelfde blijft proberen, je waarschijnlijk hetzelfde resultaat zult blijven krijgen.
🖊️ Als jouw ontwerpdoel als gevolg van deze validatie is gewijzigd, schrap of verwijder dan het oude ontwerpdoel en schrijf jouw nieuwe ontwerpdoel op in het formaat: Ik wil <wat jij wilt bereiken>.
4️⃣ Formuleer jouw ontwerpvraag
Je hebt nu een gevalideerd ontwerpdoel in het formaat: Ik wil <wat jij wilt bereiken>.
Dit leidt tot jouw ontwerpvraag met het formaat: Hoe kan ik <wat jij wilt bereiken>?
Jouw ontwerpvraag zal de volgende fase van het levensontwerpproces sturen, waarin jij vele opties gaat genereren om jouw ontwerpdoel te bereiken.
Zo leidt het ontwerpdoel ‘Ik wil elke dag voldoende bewegen en gezond eten’ tot de ontwerpvraag ‘Hoe kan ik elke dag voldoende bewegen en gezond eten’. En het ontwerpdoel ‘Ik wil werk vinden dat bij mijn persoonlijke waarden past en voldoende geld betaalt’ leidt tot de ontwerpvraag ‘Hoe kan ik werk vinden dat bij mijn persoonlijke waarden past en voldoende geld betaalt.’
🖊️ Schrijf jouw ontwerpvraag op in het formaat: Hoe kan ik <wat jij wilt bereiken>?
5️⃣ Bewaar jouw resultaten
Bewaar het uiteindelijke ontwerpdoel en de ontwerpvraag die jij hebt opgeschreven, aangezien deze informatie nodig zal zijn voor de volgende fasen van het levensontwerpproces en voor toekomstig gebruik.
🎉👏🎈
Door het levensgebied te kiezen dat je wilt verbeteren en het ontwerpdoel te bepalen dat je wilt bereiken, ben je nu klaar om op basis van jouw ontwerpvraag vele oplossingsmogelijkheden te genereren: https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/bepaal-een-pad-naar-waar-je-heen-wilt
Referenties
Ontwerp je eigen leven, Bill Burnett en Dave Evans
Lees mijn samenvatting van dit boek
Gerelateerde levensontwerp blogs
Hoe jij jouw persoonlijke waarden kunt uitzoeken, A3 Life Design, Adrie Kuil,
https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/hoe-jij-jouw-persoonlijke-waarden-kunt-uitzoeken
Hoe je erachter kunt komen wat jij met je leven wilt doen, A3 Life Design, Adrie Kuil,
Bepaal waar je nu bent, A3 Life Design, Adrie Kuil,
https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/bepaal-waar-je-nu-bent
Bepaal een pad naar waar je heen wilt, A3 Life Design, Adrie Kuil,
https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/bepaal-een-pad-naar-waar-je-heen-wilt
