Hindsight bias: Waarom we denken dat we het altijd al wisten
Het is moeilijk voor ons verstand om onze eerdere overtuigingen te reconstrueren.
Wanneer heb je voor het laatst tegen jezelf gezegd: ‘Ik heb het altijd al geweten’?
Of dat iemand jou irriteerde door te zeggen: ‘Ik zei het je toch?’
Hindsight bias, oftewel de achteraf-fout, is onze neiging om gebeurtenissen uit het verleden als voorspelbaarder te beschouwen dan ze in werkelijkheid waren. Wij geloven dat we altijd al wisten dat een bepaalde gebeurtenis zou plaatsvinden, maar pas nadat deze heeft plaatsgevonden.
Voorbeelden van hindsight bias
👉 Je ervaart hindsight bias als je terugkijkt op een gebeurtenis en tegen jezelf zegt ‘Ik heb het altijd al geweten’, of als iemand anders irritant opmerkt ‘Ik heb het je toch gezegd.’ Bijvoorbeeld een sportfan die na de wedstrijd beweert dat ze al die tijd al wist dat haar favoriete team zou winnen. Of een belegger die zegt dat hij zeker wist dat het aandeel zou stijgen… nadat de koers van het aandeel flink was gestegen. Dit is hindsight bias in actie, omdat voordat een gebeurtenis plaatsvindt je nooit kunt weten wat er daadwerkelijk zal gebeuren.
👉 Er zijn veel onderzoeken gedaan naar wat er gebeurt als mensen van gedachten veranderen. Aan het begin van zo'n onderzoek meet de onderzoeker de mening van de deelnemers over een bepaald onderwerp, bijvoorbeeld de doodstraf. De deelnemers zien daarna een overtuigende boodschap, voor of tegen. De onderzoeker meet vervolgens opnieuw de mening van de deelnemers, die meestal dichter bij de boodschap is gekomen die ze hebben gezien. Ten slotte wordt de deelnemers gevraagd hun eerdere mening te rapporteren. Meestal zijn deelnemers niet in staat hun vroegere mening te reconstrueren en rapporteren zij in plaats daarvan hun huidige mening. Velen geloven zelfs dat ze nooit een andere mening hebben gehad dan hun huidige mening.
👉 Deelnemers aan een onderzoek kregen een verhaal voorgeschoteld over een fictief stel. De ene groep kreeg te horen dat het stel uit elkaar was gegaan, en de andere groep kreeg te horen dat het stel bij elkaar was gebleven. Deelnemers die te horen kregen dat het stel uit elkaar ging, rapporteerden hogere verwachtingen van de breuk, vonden het meer voor de hand liggend en beoordeelden de kwaliteit van de relatie negatiever. Dit geeft aan dat kennis over de breuk hun percepties en oordeel beïnvloedde, wat leidde tot een meer pessimistische evaluatie van de relatie.
De psychologie van hindsight bias
Jouw verstand probeert voortdurend de wereld te begrijpen op basis van zijn huidige wereldbeeld. Wanneer er iets gebeurt dat niet in dit wereldbeeld past, verandert het zijn wereldbeeld onmiddellijk om deze ongerijmde gebeurtenis in te passen. Vanwege de beperkingen van het menselijke verstand maakt een verandering in ons wereldbeeld het bijna onmogelijk om ons te herinneren wat wij geloofden voordat ons wereldbeeld veranderde. Nu we onze interpretaties hebben aangepast op basis van de huidige kennis, is het moeilijk voor te stellen hoe de dingen anders hadden kunnen gebeuren. Dit onvermogen om overtuigingen uit het verleden te reconstrueren zorgt ervoor dat gebeurtenissen uit het verleden voorspelbaarder lijken dan ze in werkelijkheid waren. Dit veroorzaakt de cognitieve illusie van hindsight bias.
De wereld is een rommelige, complexe, onvoorspelbare en onsamenhangende plek waar willekeurige dingen gebeuren. De betekenisgevende mechanismen van ons verstand zorgen ervoor dat we de wereld als meer geordend, eenvoudig, voorspelbaar en samenhangend zien dan deze in werkelijkheid is. Achteraf gezien is alles logisch. Mensen hebben verhalen nodig die een gevoel van begrip bieden, hoe illusoir ook. Als we denken dat we het verleden begrijpen, krijgen we de geruststellende illusie dat we de toekomst kunnen voorspellen en beheersen. Deze illusie van controle vermindert de angst die we zouden ervaren als we de onzekerheden van het leven volledig zouden erkennen.
Consequenties van hindsight bias
Hindsight bias zorgt ervoor dat mensen een beslissing beoordelen op basis van de uitkomst ervan, in plaats van op basis van de deugdelijkheid van het besluitvormingsproces. Dit maakt het erg moeilijk om een beslissing te evalueren in termen van de overtuigingen die logisch waren toen de beslissing werd genomen. We hebben de neiging om besluitvormers de schuld te geven van goede beslissingen die slecht uitpakten, omdat we vinden dat ze de slechte uitkomst hadden moeten zien aankomen.
Een belegger neemt bijvoorbeeld een goed geïnformeerde beslissing om in een bepaald aandeel te beleggen, op basis van gedegen onderzoek en deskundig advies. Hoewel de beslissing destijds een goede beslissing was, leidden externe factoren tot een marktcrash, met aanzienlijke verliezen tot gevolg. Hindsight bias kan ertoe leiden dat anderen de investeerder de schuld geven van de ‘slechte’ beslissing, ook al was de oorspronkelijke beslissing rationeel.
Handelingen die op het moment zelf verstandig lijken, kunnen achteraf als nalatig worden gezien. Hoe slechter de uitkomst, hoe groter de hindsight bias. Daarom kiezen veel besluitvormers voor bureaucratische oplossingen en zijn ze zeer terughoudend in het nemen van risico's.
Zorgaanbieders kunnen bijvoorbeeld een defensievere aanpak hanteren en aanvullende tests en medische procedures bestellen om mogelijke claims wegens wanpraktijken te voorkomen. Deze ‘defensieve geneeskunde’ kan de zorgkosten doen stijgen en de efficiëntie van de zorg verminderen. Zorginstellingen kunnen strenge rapportage- en verantwoordingssystemen implementeren om de kwaliteit en veiligheid van de gezondheidszorg te volgen en te documenteren. Hoewel dit de transparantie en de verantwoordingsplicht kan verbeteren, kan het ook een sfeer van schuldvermijding creëren die beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg ervan kan weerhouden innovatieve praktijken te implementeren.
Vanwege de hindsight bias hebben we de neiging roekeloze risiconemers die een wilde gok wagen en winnen, onterecht te belonen. In de begindagen van cryptovaluta zoals Bitcoin deden sommige mensen bijvoorbeeld risicovolle investeringen, waarbij ze aanzienlijke hoeveelheden geld in deze relatief onbekende en onstabiele activa stopten. Toen de prijs van Bitcoin omhoogschoot, oogsten deze investeerders aanzienlijke beloningen. Hindsight bias kan ertoe leiden dat wij deze vroege investeerders als financiële genieën beschouwen, ook al kan hun succes grotendeels worden toegeschreven aan het feit dat ze op het juiste moment op de juiste plaats waren.
Hoe de invloed van hindsight bias te verminderen
Jezelf beschermen tegen de negatieve gevolgen van biases kan vermoeiend zijn, maar kan de moeite waard zijn als er veel op het spel staat.
⚒️ Word je bewust van hindsight bias
Je bewust worden van de potentiële invloed van hindsight bias is de eerste stap om de invloed ervan te verzachten.
Wanneer je jezelf of anderen de schuld geeft van belangrijke gebeurtenissen of beslissingen uit het verleden die slecht zijn uitgepakt, doe dan een stap terug en onderzoek of hindsight bias jouw kijk op het verleden vertekent. Stel jezelf vragen als:
🤔 Wat was er destijds bekend? Beoordeel welke kennis beschikbaar was.
🤔 Wat waren de onzekerheden op dat moment? Identificeer de onzekerheden die aanwezig waren. Ga na of factoren een rol hebben gespeeld die redelijkerwijs niet te voorspellen waren.
🤔 Wat waren de heersende normen en standaarden? Beoordeel of het besluit in overeenstemming was met de toenmalige normen, standaarden en praktijken.
🤔 Hadden anderen een ander perspectief? Ga na of andere mensen verschillende opvattingen of voorspellingen hadden over dezelfde gebeurtenis of beslissing. Waren hun perspectieven geldig, gegeven de beschikbare informatie?
🤔 Hoe kan toeval of geluk een rol hebben gespeeld? Stel je voor hoe het anders had kunnen aflopen, om een evenwichtiger beeld te krijgen van de schijnbare onvermijdelijkheid van een uitkomst. Denk aan dingen die hadden kunnen gebeuren, maar niet gebeurden.
⚒️ Houd een beslissingslogboek bij
Houd een beslissingslogboek bij waarin je jouw belangrijke beslissingen documenteert terwijl je ze neemt. Neem aspecten mee zoals de beschikbare kennis, onzekerheden, jouw voorspellingen over mogelijke uitkomsten, de verschillende perspectieven van anderen en jouw redenering achter de beslissing. In plaats van te vertrouwen op jouw geheugen en te geloven dat je het antwoord altijd al wist, betekent een logboek dat je een schriftelijk verslag hebt van jouw denkprocessen die ten grondslag liggen aan jouw belangrijke beslissingen.
🎉👏🎈
Hindsight bias onthult beperkingen van het menselijk geheugen en oordeel. Het zorgt ervoor dat we beslissingen beoordelen op basis van hun uitkomst, en niet op basis van de deugdelijkheid van het besluitvormingsproces. Door ons bewust te worden van hindsight bias en een beslissingslogboek bij te houden, kunnen we de invloed ervan verminderen.
Referenties
Ons feilbare denken, Daniel Kahneman
Hindsight Bias: Why You’re Not As Smart As You Think You Are, Farnam Street,
https://fs.blog/what-is-hindsight-bias/
How Hindsight Bias Affects How We View the Past, Verywell Mind, by Kendra Cherry, MSEd, https://www.verywellmind.com/what-is-a-hindsight-bias-2795236
Why Breakups Always Feel Predictable Retrospectively, Psychology Today, by Mark Travers Ph.D.,
Mijn blogs over biases en heuristieken zijn hier beschikbaar:
https://www.a3lifedesign.com/blog-nederlands/category/Biases
